فروشگاه اینترنتی پاسارگاد آریان

رسانه‌ها بلافاصله این عمل دولت پرتغال را محکوم کرده و آن را فرا لیبرالی خواندند و معتقد بودند که این وضعیت زنگ خطری برای اروپا است. به زودی انتقاد‌ها شدت گرفت و به پرتغالی‌ها هشدار داده شد که به زودی سر و کله‌ توریست‌های معتاد در خیابان‌های آنها پیدا خواهد شد. برخی سیاستمداران محافظه‌کار این جرم‌زدایی را «حماقت محض» دانستند. پائولو پورتاس، رهبر حزب مردم پیش بینی کرد که هجوم دانشجویان خارجی به آلگاروه برای مصرف ماری جوانا اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. او در یکی از سخنرانی‌های خود در این زمینه گفت: «پرتغال به جایی با سواحل زیبا، آفتاب لذت‌بخش و انواع مواد مخدر» تبدیل شده است.

با وجود تمام نگرانی‌ها، جرم‌زدایی مواد مخدر کاملا از طرف رسانه‌های بین‌المللی و پرتغالی فراموش شد، تا اینکه در اوایل امسال، موسسه‌ کیتو (کانون تفکری طرفدار آزادی در آمریکا) پژوهشی را در این زمینه که توسط وکیلی به نام گلن گرینوالد انجام شده بود، منتشر کرد. بر اساس این پژوهش هیچ کدام از نتایج هولناکی که منتقدان این قانون مطرح کرده بودند، «از افزایش مصرف مواد مخدر در بین جوانان گرفته تا هجوم توریست‌های معتاد» به وقوع نپیوسته است.

آقای گرینوالد با توجه به داده‌های موجود معتقد است که: «جرم‌زدایی هیچ عارضه‌ جانبی و مضری مانند افزایش میزان مصرف مواد مخدر را به همراه نداشته است و برعکس پرتغال هم اکنون در اتحادیه اروپا از کشورهایی است که کمترین میزان مصرف مواد مخدر در آنها دیده می‌شود». این کاهش مصرف بعد از دهه‌ نود میلادی به وقوع پیوسته؛ یعنی بعد از جرم زدایی. از طرفی شواهد، توریسم مواد مخدر را بسیار کم نشان می‌دهند، به طوری که 95درصد معتادانی که از 2001 مشاهده شده‌اند پرتغالی بوده‌اند. میزان قاچاق مواد مخدر بنا به داده‌های موجود کاهش پیدا کرده است و از همه مهمتر شیوع دیگر مشکلات مربوط به مواد مخدر، مانند انتقال بیماری‌های جنسی و مرگ و میر ناشی از مسمومیت با مواد مخدر به طور «معناداری» کاهش پیدا کرده است.

تصورات غلط بسیاری در سراسر جهان از این خط مشی پرتغال وجود دارد. برندن هیوز از مرکز کنترل مواد مخدر و اعتیاد اروپا که مقر آن در لیسبون قرار دارد، می‌گوید: «بسیار مهم است که جرم‌زدایی با کیفرزدایی یا قانونی سازی اشتباه گرفته نشود. استفاده از مواد مخدر هنوز هم در پرتغال غیرقانونی است و اگر پلیس فردی را در هنگام حمل مواد شناسایی کند، باید مواد مخدر را ضبط کند.»

بنا به گفته‌های آقای هیوز چیزی که به این جرم‌زدایی اهمیت می‌بخشد این است که متخلفین به جای ارجاع به مراجع قانونی به کمیسیون‌های بازداری که توسط دولت اداره می‌شود، فرستاده می‌شوند.

هدف کمیسیون‌های بازداری که از دو یا سه روان پزشک، مددکار اجتماعی و مشاوران حقوقی تشکیل شده‌اند این است که معتادان را به ترک و خودداری از استفاده‌ مواد مخدر تشویق نمایند. آنها از لحاظ قانونی حق دارند معتادان را مجبور به مشاوره کرده یا حتی جریمه کنند، ولی هدف اصلی شان به هیچ وجه مجازات نیست. پلیس هر سال حدود 7500 نفر را به این کمیسیون‌ها ارجاع می‌دهد ولی هیچ کسی که بیشتر از میزان مصرف ده روزه مواد مخدر با خود حمل نکند مشمول مجازات، زندان و صدور حکم قضایی نمی‌شود.

مسوولان معتقدند که از بین بردن ترس از پیگرد قانونی در بین معتادان، باعث شده که آنها انگیزه‌ بیشتری برای دریافت خدمات درمانی و ترک اعتیاد پیدا کنند. منیوئل کاردوسو، قائم مقام موسسه‌ مواد مخدر و اعتیاد در پرتغال می‌گوید: «قبل از جرم زدایی، معتادان از دریافت خدمات درمانی به دلیل ترس از دستگیری و تحت پیگرد قرار گرفتن، واهمه داشتند، ولی حالا آنها می‌دانند که مانند یک بیمار با ایشان برخورد خواهد شد، نه مجرم.»

شمار افرادی که در برنامه‌های ترک اعتیاد شرکت می‌کنند از 6000 نفر در 1999 به 24000 نفر در 2008 افزایش یافته است که نشان از افزایش شگرفی در درمان اعتیاد دارد (نه افزایش اعتیاد). بین سال‌های 2001 و 2007 شمار افرادی که به نقل از خودشان حداقل یکبار از هروئین استفاده کرده‌اند از 1درصد به 1/1درصد افزایش پیدا کرده است؛ یعنی تنها 1/0درصد افزایش. برای بسیاری از مواد مخدر دیگر این آمار کاهش یافته است: پرتغال در بین دیگر کشور‌های اروپایی یکی از کمترین آمارهای مصرف بخار شاهدانه را داراست و همچنین بنا به گفته‌های آقای کاردوسو استفاده از هروئین و دیگر مواد مخدر در بین اقشار جوان و آسیب پذیر کاهش یافته است.

تعداد معتادان تزریقی هروئین نیز از 45درصد قبل از جرم‌زدایی به 17درصد در سال اخیر کاهش یافته است، چرا که قانون جدید باعث گسترش برنامه‌های تسهیل درمان و کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف مواد مخدر گشته است. بنا به آمار‌های منتشر شده در سال‌های اخیر معتادان تنها 20درصد مبتلایان به ایدز را در پرتغال شامل می‌شوند، در حالی که قبل از سال 2001 این عدد برابر 56درصد بود؛ «ما دیگر درگیر پارادوکس موجود در بسیاری کشور‌های دیگر نیستیم که برای کسانی خدمات درمانی ارائه کنیم که از لحاظ قانونی مجرم و جنایتکار محسوب می‌شوند.»

آقای هیوز در پژوهش خود اذعان دارد که: «اثبات وجود رابطه بین جرم‌زدایی مصرف و حمل مواد مخدر و کاهش اعتیاد در پرتغال، از راه‌های علمی غیرممکن است، ولی هر کسی که به آمار نگاه کند آنچه را که اتفاق افتاده، دور از منطق نخواهد یافت.»