فروشگاه اینترنتی پاسارگاد آریان

علم پزشکی نیز مانند سایر علوم با ورود و حضور تکنولوژی دچار تغییر و تحولات گسترده ای شده است. «جراحان رباتیک» یکی از مهم ترین ابزارهای پزشکی هستند که سال های اخیر و با ورود تکنولوژی نوین متولد شده اند.

جراحان رباتیک به کمک رایانه هدایت و کنترل می شوند. جراحی رباتیک، پدیده ای نسبتا جدید و بدیع در علم پزشکی محسوب می شود که رشد قابل توجهی در کشورهای توسعه یافته را به خود اختصاص داده است.

کشورهای مختلف ، ربات های جراح متعددی را با نام های متفاوتی ساخته اند. از مشهورترین آنها می توان به ربات «داوینچی» یا «آلتر» نام برد که تحول عظیمی را در علم پزشکی به وجود آورده است. سال ۸۷ ، زنی آمریکایی که از بیماری آندومتریوز رنج می برد با کمک ربات مورد جراحی قرار گرفت. «آندومتریوز» به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است. شایع ترین محل بروز آندومتریوز در ناحیه لگن است. در این بیماری بافت آندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود تشکیل می شود.

اما با گذشت ده روز از عمل جراحی، پزشکان متوجه پارگی در ناحیه کلون و رکتوم این بیمار شدند. (سرطان کولون و رکتوم یا همان سرطان روده بزرگ، سومین سرطان شایع در زنان به شمار می رود.)

پزشکان، جراحان و سازندگان ربات جراح تمام دلایل ممکن پارگی را مورد بررسی قرار دادند، اما هیچ نکته منفی در رابطه با این جراحی نیافتند. با توجه به تحقیق و بررسی های جدید، علت حوادث و رخدادهای غم انگیزی راکه بین سال های ۷۸ تا ۹۰ انجام شده است در دو زمینه می توان توجیه کرد: استفاده از ربات داوینچی و علت دیگر نیز در هاله ای از ابهام باقی مانده و هنوز به صورت علنی مطرح نشده است.

گفتنی است، سال ۸۶ بیش از ۲۰۰ ربات داوینچی برای جراحی های حساس مانند ترمیم دریچه قلب استفاده شد. جراح رباتیک داوینچی توسط جراحان و پزشکان از راه دور کنترل و با کمک دوربین های بسیار پیشرفته امکان نفوذ به داخل قلب بیمار را با بالاترین وضوح تصویر فراهم می کند.

جراحی هایی شفاف، اما ترسناک

۸۰ درصد از عمل های جراحی پروستات در ایالات متحده آمریکا توسط ربات های جراح انجام می شود، اما این میزان در فرانسه حدود ۲۰ درصد است.

در سال های اخیر فقط جراحی هایی به ثبت رسیده است که باعث بهبود بیمار شده و متاسفانه عمل های جراحی که تاثیر منفی یا مرگ بیمار را در بر داشته در آمار ثبت نشده است. آیا این جمله می تواند نشانه خوب و مثبتی باشد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: نه کاملا.

جراحی های رباتیک چه فوایدی دارد؟

جراحی رباتیک ازجمله جراحی هایی است که با حداقل تهاجم باعث دور شدن دستان جراح از بافت های هدف و محل جراحی می شود، اما از معایب این جراحی می توان به درک و احساس پایین جراح به واسطه لمس نکردن بدن اشاره کرد.

اکنون یک سوال مطرح می شود:

آیا تکنولوژی جدید به راستی بی خطر است؟

دکتر پیرومور، جراح ارولوژی بیمارستان فرانسوی «کوشن» در پاسخ به این سوال می گوید: جراحی رباتیک راحتی و دقت بیشتر پزشک را در بردارد، اما بدون شک بی خطر نیز نیست. ربات ها گاهی می توانند با ضربه ای ناخواسته به اطراف محل آسیب دیده باعث جراحت بیشتری شوند. وی در ادامه می افزاید: «فایده و سودمندی این تکنولوژی هنوز به درستی مشخص نیست.»

حال آن که کریستوف وایسن، جراح ارولوژی بیمارستان «پیتیه سالپتریر» در پاسخ به این سوال می گوید: «استفاده از ربات های جراح در کاهش عوارض و همچنین مدت زمان بستری در بیمارستان تاثیر دارد.

تنها خطری که در این ارتباط وجود دارد را می توان خطرات فنی ربات دانست. برای مثال، شکستن قطعات یا ظهور عیب در ابزارهای ربات، اما این خطر نیز می تواند با جایگزینی فوری پزشک بر سر عمل جراحی جبران شود.

ربات ها و علم پزشکی

ربات، سمبلی از عصر مدرنیته است. در سال های اخیر، ربات های جراح که بیش از ۱.۵ میلیون یورو هزینه در بردارند تبدیل به ویترینی زیبا برای بیمارستان ها شده است.

ربات ها به شکل های متفاوتی در امور بیمارستانی کاربرد دارند:

ربات پرستار: بیمارستان آمریکایی «بالت سان»، یکی از مراکز پزشکی است که از ربات های پرستار بهره می برد.

ربات دارو ساز: این ربات در بیمارستان هایی ازجمله بیمارستان «چارینک کراس» در لندن، بیمارستان «پنانگ» در مالزی و بیمارستانی در رم کاربرد دارد.

تجربه و تکنولوژی رباتیک

در رابطه با جراحی هایی که توسط ربات ها انجام می شود، یک سوال مهم مطرح می شود: تجربه چه نقشی در این جراحی ها می تواند داشته باشد؟ زیرا در علم پزشکی تجربه یکی از اساسی ترین رکن هاست.

دکتر پیرومور در پاسخ به این سوال می گوید: «معمولا جراحان و پزشکان باسابقه تر بهترین و حاذق ترین پزشکان و جراحان هستند.»

اما کریستوف وایسن در این ارتباط معتقد است ۹۵ درصد از فعالیت های یک پزشک یا جراح به وسیله یک ربات انجام می شود. وی معتقد است زمانی که عملی با کمک یک ربات صورت گیرد، خطای کمتری بروز خواهد کرد.

وی سخنانش را با یک پرسش به پایان می رساند: زمانی که چاقویی در دست یک ربات قرار دارد، اما این ربات از کار افتاده و دچار نقص فنی شده و پزشک هم مهارت خود را در اثر کار مداوم با ربات از دست داده باشد، چه باید کرد؟ مسلما این سوال دیگری است که پاسخ به آن قدری دشوارتر است.

ورود فناوری رباتیک به پزشکی در ایران

جایگاه هر کشوری در علم رباتیک رابطه مستقیمی با صنعتی بودن آن کشور دارد. کشور ما در علم رباتیک نوپا بوده و بیشتر ربات های مورد نیاز کشور وارداتی است. در کشورمان، پروژه هایی از طرف وزارت صنایع و با هدف سیاستگذاری و تدوین استراتژی هایی برای تجهیز وسایل پزشکی در بخش ابزارهای مورد نیاز جراحی صورت گرفته است. در سال های اخیر، این موضوع پیشرفت چشمگیری داشته و ارتباط های مشترکی بین دانشکده مکانیک دانشگاه صنعتی شریف و مرکز تحقیقات علوم و فناوری پزشکی برقرار شده است. محققان دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در حال طراحی ربات هایی هستند که در برخی جراحی ها به یاری جراحان خواهند آمد.

پژوهشگران مرکز رشد پارک علم و فناوری یزد ربات هوشمندی برای فیزیوتراپی مچ پا طراحی کردند که قادر است طول درمان و میزان درد را در بیماران تحت عمل جراحی کاهش دهد.