تلاش برای کنترل مغز در میدان نبرد

دانشمندان دانشگاه دوک با اتصال مغز دو موش صحرایی توسط الکترودهای کار گذاشته شده در مغز آنها نشان داده اند که در واکنش به یک نشانه بصری، پاسخ یک موش آموزش دیده را که رمزگذار نامیده می شود، می توان بدون وجود همان نشانه بصری در موش دوم که رمزگشا نامیده می شود، شبیه سازی کرد. به عبارت دیگر مغز موش اول با مغز موش دیگر ارتباط برقرار می کند.

اکنون ۳۰ سال از انتشار اولین پیام روی نودهای شبکه آرپانت می گذرد. حال و پس از ۳۰ سال از آن رویداد تاریخ ساز، خبر منتشر شده رویدادی که باعث خلق اینترنت شد، ممکن است به همان اندازه خلق اینترنت تاریخی شود: تبادل پیام بین مغز دو موش؛ اولین قدم به سوی خلق موضوعی که دانشمندان نام آن را شبکه مغزی گذاشته اند.

میگوئل نیکولیس، پروفسور دانشکده پزشکی دانشگاه دوک می گوید: این آزمایش نشان داد که توانایی ایجاد یک ارتباط مستقیم و پیچیده بین مغز دو موش وجود داشته و مغز موش دوم یا همان رمزگشا مانند ابزارهای شناسائی الگو عمل می کند؛ بنابر این می توان گفت که اساسا یک کامپیوتر حیوانی ساخته ایم که قادر به حل یک پازل است.

اگر آزمایش دانشمندان دانشگاه دوک به یک شاهکار تاریخی تبدیل بشود یا نشود (در حال حاضر برخی شک و تردیدها پیرامون موضوع به وجود آمده است) این کار نشان دهنده علاقه فزاینده در به کارگیری علم اعصاب برای کاربردهایی است که طیف وسیعی از ایده های بعید مانند تله اپریشن (اقدام از راه دور) ابزارهای نظامی، کنترل هواپیماهای بدون سرنشین به وسیله ذهن تا تکنولوژی های کمتر بحث برانگیزی مانند کنترل اعضای مصنوعی به وسیله ذهن را در بر می گیرد.

در حقیقت مانند آرپانت، آزمایش روی شبکه مغزی موش توسط آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته ایالات متحده (دارپا) حمایت می شود.

تحقیقات رو به گسترش پنتاگون در علم اعصاب در سال های اخیر بشدت روی کاربردهای پزشکی، مانند تحقیق در زمینه درک آسیب های مغزی تروماتیک متمرکز بوده است، اما بخشی از کارهای انجام شده پنتاگون در این زمینه طی دهه گذشته روی مفاهیمی بوده که به شکل موثرتری به جنگ های نظامی کمک می کند.

نکته:پیشرفت علم اعصاب می تواند طیف وسیعی از ایده های بعید مانند کنترل از راه دور ابزارهای نظامی، کنترل هواپیماهای بدون سرنشین به وسیله ذهن تا تکنولوژی های کمتر بحث برانگیزی مانند کنترل اعضای مصنوعی بوسیله ذهن را در برگیرد

در این زمینه می توان به مطالعاتی که به منظور نگه داشتن سطح هوشیاری و آمادگی مغز سربازان در حالت مطلوب حتی پس از چند روز بی خوابی انجام شده، اشاره کرد.

دارپا تحت عنوان «شناخت تقویت شده» به دنبال تعدادی از فناوری های نظامی مانند عینک ایمنی است که به کمک آن قادر به پایش سیگنال های مغز سرباز باشد تا به تهدیدات بالقوه قبل از آن که ذهن خود آگاه از آنها مطلع شود، عکس العمل نشان دهد.

در حال حاضر و پس از اعلام خبری مبنی بر آغاز کار برای ترسیم نقشه مغز، ممکن است بودجه های میلیاردی به سمت چنین تحقیقاتی سرازیر شود. این به معنای بودجه بیشتر برای تاخت و تاز پنتاگون در زمینه علوم مرتبط با مغز انسان است.

در صورتی که رسیدن به برخی برنامه های کاربردی مد نظر پنتاگون بعید بوده و بعضی دیگر نظیر کنترل هواپیمای بدون سرنشین توسط ذهن هم شاید هرگز ممکن نشود؛ اما برخی دیگر نظیر عینک ایمنی مخصوص پایش سیگنال های مغزی در مراحل تست اولیه هستند.

سال گذشته جاناتان مورنو، استاد اخلاق پزشکی و مایکل تنیسون، استاد مغز و اعصاب استدلال کردند که بسیاری از دانشمندان علوم اعصاب در مورد سهم کارهای خود در جنگ یا در نظر گرفتن مفاهیم اخلاقی چنین تحقیقاتی فکر نمی کنند.

سوال آنها این بود که سربازان مجهز به چنین توانمندی هایی که در جنگ های آینده به نبرد خواهند پرداخت، چه انتخاب هایی خواهند داشت؟

اگر سرباز هیچ اختیاری در خصوص به کارگرفتن یا به کار نگرفتن چنین ابزاری نداشته باشد بدان معناست که مغز او همچون مغز یک ربات از راه دور و به شکل غیرارادی کنترل خواهد شد و اینجاست که مباحث اخلاقی زیر سوال می رود.

این که دوران چنین ابزارها و تکنولوژی هایی خواهد آمد یا خیر باید به انتظار نشست و دید، اما در حال حاضر انتظار می رود که در نتیجه تحقیقات پنتاگون شاهد پیشرفت های بیشتری در علم اعصاب باشیم.

در اینجا نمونه هایی از آزمایش های انجام شده توسط پنتاگون در زمینه علوم عصبی معرفی می شود:

۱ـ سوسک رباتیک

پنتاگون علاقه طولانی به علوم اعصاب اعم از درک آسیب های مغزی تا تلاش برای تبدیل حشرات به جاسوسان بسیار کوچک با استفاده از سیستم های تعبیه شده در بدنشان داشته است. سوسک رباتیک یک نمونه از آنهاست.

۲ـ هوشیاری هنگام خواب آلودگی

دارپا با پروژه سرباز ۲۴.۷ از یک دهه قبل در جستجوی تشخیص و تقویت بخش هایی از مغز سربازان است که در برابر کم خوابی و بی خوابی مقاومت می کنند.

۳ـ میمون متفکر

پروفسور میگوئل نیکولیس با حمایت مالی دارپا طی آزمایشی نشان داده که با تعبیه ابزار های مخصوصی در مغز یک میمون می توان به او آموخت تا فقط با تفکر قادر به حرکت دادن جوی استیک باشد.

۴ـ کنترل به کمک ذهن

پروژه «انقلاب در مبحث اعضای مصنوعی» دارپا شامل یک عضو مصنوعی است که توسط سیگنال های مغز فردی که عضو مصنوعی به او پیوند زده شده، کنترل می شود.

۵ـ اتصال مغزها

در این پروژه که توسط میگوئل نیکولیس طراحی شده مغز دو موش به یکدیگر متصل و تبادل سیگنالی میان مغز دو جانور انجام شد.

۶ـ گاگل باکس

پروژه تکنولوژی شناختی سیستم هشدار تهدیدات با هدف ساخت عینک های پایشگر سیگنال های مغزی که با بهره برداری از ضمیر ناخودآگاه برای شناسایی تهدیدات قبل از درک آنها توسط ذهن خودآگاه است.

۷ـ برداشت اول

در فناوری غربالگری حالت بعدی، از حسگرهایی برای کشف تغییر کوچک در ضربان قلب، زل زدن و میزان گشادی مردمک چشم برای غربال مسافران در فرودگاه استفاده می شود.

۸ـ میدان نیرو

علوم مغزی در ارتش ها محدود به کنترل ذهن نیست. انفجارسنج دارپا، وسیله ای برای اندازه گیری میزان قرار گرفتن افراد در معرض انفجار است تا به این وسیله بتوان سربازانی را که دچار آسیب های مغزی پنهان ناشی از انفجار شده اند، تشخیص داد.

۹ـ ارتقای ذهن

دارپا با هدف کمک به تحلیگران اطلاعات به منظور تشخیص تصاویر ماهواره ای، پروژه جدیدی را شروع کرده است. فیلترهای این ابزار الگوهای مغزی افراد ماهر و آموزش دیده است.

۱۰ـ داستان نویسان

دارپا در برنامه های اخیرش در جستجوی استفاده از آخرین پیشرفت های علوم عصبی برای بسط دادن روایت ها به گونه ای است تا بتواند تفکر مخاطبان خارجی را تحت تاثیر بیشتری قرار دهد.