فروشگاه اینترنتی پاسارگاد آریان

مقدمه:

اين روزها، روزهاي حساسي در عرصه سياست خارجي ايران است.اگرچه شوراي امنيت تحريمهاي ناعادلانه اي را عليه ايران وضع کرده است،آمريکا تحريمهاي يک جانبه عليه ايران تحميل کرده،اتحاديه اروپا قطع نامه تحريم مجزا صادر نموده و کانادا و استراليا هم اقدامات مشابهي انجام داده اند ؛اما اقدامات و مواضع برخي همسايگان و کشورهاي منطقه مانند برخي دول عربي ،بسيار قابل تامل است.

اگرچه همراهي و پيشي گيري دول غربي از يکديگ در تحريمهاي ايران امري قابل پيش بيني و هماهنگ شده جهت اعمال فشار غرب ضد برنامه صلح آميز هسته ايران است اما بايد توجه داشت در سالهاي قبل حجم مبادلات سياسي،اقتصادي و فرهنگي اين کشورها محدود بوده است.دوري حوزه هاي منافع و قلمروهاي جغرافيايي نيز باعث شده است که غرب جسورانه تر سياستهاي ضد ايراني را دنبال کند.

اعراب از تعامل تا تقابل:

اما متاسفانه در مقابل برخي کشورهاي عربي همسايه بدون درک از منافع ملي خود و مناسبات منطقه اي و نقش ايران در معادلات ژئواستراتژيک و ژئوپلوتيک منطقه وارد ورطه اي شده اند که از انتهاي آن بي اطلاعند.اگرچه از ابتداي انقلاب اسلامي شيوخ محافظه کار منطقه موضعي منفي نسبت به انقلاب اسلامي داشتند و به ياري صدام حسين در جنگ عليه ايران شتافتند اما پس از پايان جنگ دريافتند ايران قدرتي منطقه اي و غير متزلزل است و لذا فضاي روابط خود را از تقابل به تعامل در عين رقابت تغيير دادند.اين رويکردهاي همگرا مي توانست زمينه ثبات منطقه اي را فراهم سازد اما با آغاز فضاي تقابل مجدد ايران و غرب بر سر پرونده هسته اي ايران، اعراب خليج فارس که هم چنان ايران را رقيب استراتژيک و ايدئولوژيک خود مي دانستند فضاي مناسبات را به سمت تقابل کشاندند.اين تقابل در اين روزها از سوي اعراب به کنشهايي تبديل شده که خارج از حد و قدرت اين دول بوده و واکنش صريح دستگاه سياست خارجي ايران را طلب مي کند.در اين تقابل ديگر مورد نزاع مسائل هويتي و فرهنگي مورد ستيزه نيست که اين بار پس از دو دهه ثبات نسبي در روابط، اعراب مباحث امنيتي و عيني را در حوزه تقابل وارد مي کنند.اخبار ذيل در اين چارچوب قابل تحليل است:

خبر اول:حرفهاي اهانت آميز عبدالله سعودي:

روزنامه فرانسوي فيگارو در گزارشي به قلم جورج مالبرونو نوشت: پادشاه سعودي كه روز گذشته با باراك اوباما رئيس‌جمهور آمريكا در كاخ سفيد ديدار كرد، در جريان ديدار اخير خود با اروه مورن وزير دفاع فرانسه در جده، بي آنكه حرفش را سبك و سنگين كرده و سپس بيان كند، اقدام به گفتن سخني نسنجيده و اصطلاحا نجويده كرد.

وي روز 5 ژوئن جاري (15 خرداد) در ديدار با مورن اعلام كرد: «دو كشور در جهان هستند كه شايستگي و لياقت موجوديت را ندارند؛ يكي ايران و ديگري اسرائيل.»

فيگارو افزود: اين انتقاد تلخ ملك عبدالله از ايران و اسرائيل به عنوان دشمنان عربستان، از سوي دو منبع ديپلماتيك و نظامي فرانسوي در پاريس تأييد شده است اما مشخص نيست كه واكنش وزير دفاع فرانسه در زمان شنيدن اين انتقاد از زبان پادشاه عربستان آن هم در نقطه اوج سفر دو روزه وي به اين كشور و در حاليكه در ميان مشتي از ديپلمات‌ها و عالي‌ رتبگان احاطه شده بوده، چه بوده است

خبر دوم:مواضع مشترک عبدالله سعودي و اوباما عليه ايران:

باراک اوباما رييس جمهوري آمريکا و عبدالله پادشاه عربستان در پيامي مشترک، از تلاش هاي جهاني براي توقف برنامه اتمي جمهوري اسلامي، حمايت کردند. کاخ سفيد واشينگتن مي گويد پادشاه عربستان روز سه شنبه در ديدار با رييس جمهوري آمريکا با توجه به تلاش هاي اخير بين المللي عليه ايران، آن را اقدامي خوانده که بايد از آن حمايت شود.

اين حمايت در حالي است که ملک عبدالله هيچ نگراني از دويست کلاهک هسته اي اسراييل ندارد!

خبر سوم:بلوکه کردن حسابهاي برخي شرکتهاي ايراني در امارات:

بانک مرکزي امارات متحده عربي در راستاي اجراي دور تازه تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران، روز دوشنبه دستور مسدود شدن 41حساب بانکي مربوط به اشخاص حقيقي و حقوقي ايراني را صادر کرد.

يک هفته پيش از اعلام خبر انسداد حساب‌هاي بانکي ايراني امارات همچنين اعلام کرده بود که 40 شرکت محلي و بين‌المللي را که تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران را زير پا گذاشته بودند تعطيل کرده است.

بانک مرکزي امارات در بخشنامه‌اي در اين زمينه همچنين از تمام بانک‌ها، صرافي‌ها، و شرکت‌هاي سرمايه‌گذاري و مالي در امارات خواسته است که از پرداخت پول به اشخاص حقيقي و حقوقي که نام آنها در فهرست قطعنامه چهارم سازمان ملل عليه ايران ديده مي‌شود، خودداري شود.

راهبردهاي متقابل در حوزه هاي اقتصادي:

امارات متحده عربي

جمهورى اسلامى ايران از سال‌ها پيش روابط تجارى گسترده‌اى با امارات متحده عربى دارد، به طورى که حجم مبادلات

تجارى دو کشور به حدود 10ميليارد دلار در سال مى‌رسد که بيشتر آن به صادرات مجدد کالا از دوبى به ايران مربوط مى‌شود.حضور سرمايه هاي انساني و مالي ايران در امارات و به ويژه دوبي به رونق و اهميت يافتن اين بندر که سابقه اي در حد چند دهه دارد،انجاميده است .

به نظر مي رسد تجديد نظر در روابط اقتصادي با دوبي،يافتن ترمينالهاي ديگر براي واردات کالا به ايران و تشويق ايرانيان فعال در امارات براي خروج سرمايه ها از امارات ضربه اي جبران ناپذير به اين شيخ نشين در اين روزگار بحران و رکود اقتصادي مي زند.

عربستان سعودي:

ايران سالانه حدود يکصد هزار زائر براي حج تمتع و بيش از ششصدهزار نفر براي عمره به عربستان مي فرستد.بخش عمده اي از درآمد توريسم مذهبي عربستان بويژه در عمره مرتبط به معتمرين ايراني است.رونق هتلها،رستورانها،بخش حمل و نقل زميني و هوايي و بازار عربستان تا حدي مربوط به ايرانيان است.

اگرچه زيارت حرمين شريفين آرزو.ي هر مومن پاکباخته اي است اما شايد در برخي شرايط همانند سالهايي در ايام حضرت امام (ره) مصلحت نظام اسلامي در محدوديت و يا تحريم سفر حج و عمره است.در شرايطي که پادشاه سعودي بر موجوديت ايران با تمدن هفت هزار ساله مي تازد او مي بايست درسي تاريخي از ايرانيان بياموزد.

نتيجه گيري:

اقدامات و مواضع اعراب حاشيه خليج فارس به عنوان همسايه هاي ايران حاکي از رويکرد واگرايانه آنها در قبال ايران مي باشد.

شيخ نشينهاي حاشيه خليج فارس و دولت عربستان سعودي به عنوان قدرت منطقه اي حامي آنها، اگرچه داراي پيشينه سياسي و فرهنگي مذهبي مشترک با ايران هستند اما در عين حال به همواره به ايران به عنوان رقيب سياسي و استراتژيک خود مي نگريسته اند و فضاي تقابل ايران و غرب بر سر مساله هسته اي براي آنها زمينه را براي به عينيت رساندن تقابلشان با ايران فراهم کرده است.سخنان اهانت آميز شاه عربستان و مقايسه ايران و رژيم صهيونيستي،حمايت عربستان از آمريکا در تحريم ها عليه ايران و اقدام عملي امارات براي به عينيت رساندن تحريمها ضد ايران در اين چارچوب قابل تفسير است.اما واقعيتهاي منطقه اي نشان دهنده اين است که ايران داراي اهرمهاي عيني و بالقوه اي براي پاسخگويي به اين زياده خواهي هاي اعراب است.در واقع وجود اين اهرم ها باعث مي شود تداوم اين مواضع عليه ايران از سوي اين کشورها مانند بازي کردن با دم شير باشد.

از مسوولان مي خواهيم با در نظر گرفتن اصول عزت ،حکمت ومصلحت پاسخ لازم را به اين کنشهاي نابخردانه اعراب در نظر گرفته و اعمال کنند.