دلت پاک باشد اما ... !

ماه مبارک رمضان ماه مهمانی و ضیافت خداست. ماهی است که در آن خدای متعال به دنبال بهانه است که بندگان خود را مورد آمرزش و مهربانی خود قرار دهد و آنها را در مهمانی کریمانه خود به بهترین شکل مورد توجه و عنایت خود قرار دهد.

هر عملی که در این ماه از انسان سر بزند، ثوابی مضاعف دارد و با عنایت ویژه‌تری نسبت به سایر ماه ها در پیشگاه خدای ودود پذیرفته می شود.

درهای بهشت در این ماه خدا به روی همه ی بندگان باز و درهای دوزخ به یمن این مهمانی بزرگ بسته است.

دعا و نیایش به خصوص در دل شب و در بامدادان بسیار مورد تأکید قرار گرفته است و توبه و استغفار آن هم در سحرگاهان مطلوب و مقبول.

در کنار روزه داری که محور عبادات این ماه است و با آن به تقوا و پرواپیشگی دست می یابیم، تلاوت و انس با قرآن و فهم معانی و آیات نورانی هم توصیه شده است که روایات بسیاری در این خصوص از جانب اولیاء خدا و ائمه طاهرین علیهم السلام به دستمان رسیده که هر کدام فضیلت این عمل پر اثر را به ما گوشزد می کند.

امام باقر علیه السلام می فرمایند: لکلّ شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان(اصول کافی ج2/ ص 630)؛ هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن، ماه رمضان است.

از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل است که فرمودند:

اکثروا فیه من تلاوه القرآن (فضائل الاشهر الثلاثه ص 95)؛ در این ماه زیاد قرآن بخوانید.

طبق آنچه که در فرهنگ و سنت دینی ما به چشم می خورد، تأکید فراوان بر تلاوت و درک مفاهیم نورانی قرآن است. خدای متعال برای کسی که صرفاً یک آیه از آیات قرآن را تلاوت می کنند ثواب ختم قرآن را ارزانی می دارد.

سزاوار است این فرصت استثنایی بیش از پیش قدر دانسته شود و از آن برای درک و بهره برداری از معارف الهی استفاده نماییم.

از همین رهگذر برآنیم تا همچون سال گذشته هر روز به یک آیه ی کریمه از آیات قرآن بپردازیم و با نگاهی عمیق‌تر، برخی زوایا و ابعاد آن را مورد بررسی قرار داده و بدین شکل از نسیم دلنواز قرآن در ماه رمضان بهره مند گردیم.

فصل نخست:

وَ بَشِّرِ الَّذِین آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ رِّزْقاً قَالُواْ هَـذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِن قَبْلُ وَ أُتُواْ بِهِ مُتَشَابِهاً وَ لَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ (آیه 25 سوره بقره)؛

و کسانی را که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند، مژده ده که ایشان را باغ هایی خواهد بود که از زیر(درختان) آنها جوی ها روان است. هر گاه میوه ای از آن روزیِ ایشان شود، می گویند: «این همان است که پیش از این(نیز) روزیِ ما بوده» و مانند آن(نعمت ها) برای آنها آورده شود و در آنجا همسرانی پاکیزه خواهند داشت و در آنجا جاودانه بمانند.

از این آیه کریمه نکاتی برداشت می شود. از جمله آنکه:

1- خدای متعال ایمان و عمل صالح را توأماً از بندگان خود مطالبه می کند. عمل منهای ایمان و یا ایمان منهای عمل در پیشگاه خدا پذیرفته نیست. اینکه برخی صرفاً "دل پاک" را برای بهشتی شدن کافی می دانند نگاهی است اشتباه و مخالف نص صریح قرآن.

باور و اعتقادی صحیح است که عمل نیکو در پی می آورد و عملی نیکوست که باورهای انسان را پالایش می کند.

2- برای کسانی که ایمان و عمل خود را خالص می نمایند، خدای متعال وعده ی بهشت و پاداش بی پایان خود را داده است.

برای این بندگان برگزیده، بشارت و نوید بهشت و نعمت های بهشتی را بیان فرموده و آنها را به بهره های بی پایان نوید داده است.

3- این نعمت ها آنچنان نامحدود و گسترده است که قرآن با کلمه "خلود" جاودانه بودن آن را تصریح می‌نماید.(و هم فیها خالدون)

4- این آیه همانند بسیاری از آیات قرآن افرادی را با کلمه "الذین آمنوا" معرفی می فرماید.

بد نیست به این نکته مهم اشاره کنم که ابن عباس نقل می کند که هیچ آیه ای در آن عبارت "الذین آمنوا" نیامده مگر آنکه علی بن ابی طالب سید و شریف ترین آن گروه تلقی می شود.

در روایت داریم:

نزلت فی علی و حمزه و جعفر و عبیدبن الحارث بن عبدالمطلب.

این آیه در شأن و منزلت امیرمۆمنان، حمزه سیدالشهدا، جناب جعفر طیار و عبیدبن حارث ... نازل شده است.(شواهد التنزیل ج1/ ص 96)

5- در بیان مفهوم ایمان در روایات شریف نکته ای ظریف مورد اشاره قرار گرفته است. اینکه ایمان برخلاف اسلام که صرفاً امری زبانی است، در سه رکن و سه جهت شمول پیدا می کند:

اول : اقرار زبانی

دوم : پذیرش قلبی

سوم : عمل به ارکان و جوارح

علیرضا مهدوی شاهرودی