آیات قرآن در موضوع سحر و سحرخیزی، فراخوانی است که گاه از برتری وقت سحر و شکوه سحرخیزی و نشانهها و یادگارها و نکات باریک و حقیقتهای آن به گونه آشکار و بیپرده یاد کرده و همه را به شب خیزی فراخوانده و نیز در آیاتی با اشاره به سحرخیزی پیروان دیگر ادیان، آن را فضیلتی آسمانی و فرابشری دانسته است.
ما با بهرهجویی از تفسیرهای روایی به هر دو دسته این آیات اشاره خواهیم کرد:
1ـ «ای جامه به خود پیچیده، شب را جز اندکی بپاخیز، نیمی از شب را یا کمی از آن کم کن، یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تأمل بخوان» [1]
2ـ «به یقین نماز و عبادت شبانه پابرجاتر و گفتاری ماندگارتر است.»[2]
از امام صادق(علیهالسلام) روایت کردهاند که مقصود از این آیه، سحرخیز کسی است که قصد او از آن جز الله عزوجل نیست.[3]
مرحوم طبرسی میگوید: مقصود از «ناشئة اللیل» ساعات شبانه است که پیدرپی پدید میآیند. از امام باقر(علیهالسلام) و امام صادق(علیهالسلام) نقل است که مقصود از این آیه، سحری خیزی برای نماز شب است.[4] و نماز شب «اشد و طû بسیار عمل سنگین و پرمشقت است؛ زیرا شب، زمان استراحت است و عمل عبادی در آن زحمت دارد.
پس عبادتی در دل شب پابرجاتر و پایدارتر است که هدف از آن خود الله جل و علا باشد.
حضرت آیت الله جوادی آملی در این باره میگوید:
«معنای آیه شریفه (ان ناشئة اللیل...) این است که تو در روز کارهای فراوانی داری، ولی شب هنگام، مزاحمی نداری و کسب پایگاه محکم و سخن مستحکم تنها در سحر میسر است».[5]
3ـ و من اللیل فتَهَجَّد به نافلة لک عسی ان یبعثک ربک مقاما محمودا؛ و پاسی از شب را برای برپایی نافله شب (افزون بر دیگر واجبات، از خواب) برخیز؛ امید است که پروردگارت تو را به مقام محمود رساند».[6]
واژه تهجد هم خانواده هجود است. هجود به معنی خواب است و تهجد (از باب تفعل) بنابر نظر بسیاری از اهل لغت به معنای بیداری پس از خواب[7] برای عبادت و اقامه نماز است. کلمه «نافله» نیز از ماده «نفل» به معنای زیادی میباشد.[8]
پس متهجد کسی است که از خواب شبانه برای بپاداشتن نماز شب که افزون بر نمازهای واجب است برخیزد.
رسول خدا میفرماید: همانا خدای تعالی صدای کسانی را که سحرگاهان استغفار میکنند دوست میدارد.[ 9]
از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نقل است که: سه گروه از (وسوسههای) ابلیس و لشکریانش، پاک (و در امان)اند: 1ـ آنان که خداوند را یاد میکنند؛ 2ـ کسانی که از بیم (عذاب) خدا، گریه دارند؛ 3ـ گروهی که سحرگاهان استغفار میکنند.[10]
امام صادق(علیهالسلام) میفرماید: هرگاه بنده (در روز) گناهی انجام دهد تا شب او را مهلت دهند، پس اگر استغفار کند بر او ننویسند.[11]
از امام باقر(علیهالسلام) و امام صادق(علیهالسلام) روایت است که مقصود از تهیکنندگان پهلو در آیه یاد شده، همان کسانیاند که برای خواندن نماز شب از رختخواب خود برمیخیزند. [12]
7ـ «یا کسی که در ساعات شبانه به عبادت میپردازد و در حال سجده و قیام از عذاب خداوند میترسد و به رحمت پروردگارش امیدوار است (با دیگران یکسانند)»[13]
از امام باقر(علیهالسلام) روایت است که مقصود از این آیه، نماز شب است.[14]
سجده و قیام در شب از ویژگیهای عبادالرحمن است و مقصود از بیتوته و سجده و قیام شبانه همان نماز شب است و این ویژگی اختصاصی بدان خاطر است که اطاعت شبانه سختتر و پسندیدهتر و از ریا دورتر است.
ابن عباس میگوید: هر کس در دل شب دو رکعت یا بیشتر نماز بگزارد از عبادالرحمن به شمار میآید.[15]
امام صادق(علیهالسلام) درباره آیه «ان الحسنات یذهبن السیئات؛[16] همانا نیکیها بدیها را از میان میبرد». فرمود: نماز شب مؤمن، گناه روز او را از بین میبرد.[17]
14ـ «آنان مساوی نیستند؛ از اهل کتاب گروهی هستند که قیام میکنند و پیوسته در اوقات شب، آیات خدا را میخوانند، در حالی که سجده میکنند.» [18]
پی نوشت ها :
[1] - سوره مزمل، آیات 1 و 2.
[2] - سوره مزمل، آیه 6.
[3] - وسائل الشیعه: ج 5، باب 39 از ابواب بقیة الصلوات المندریة و میزان الحکمة: ج 5، باب 2311، ص 417، حدیث 10448.
[4] - همان، ح 10447.
[5] - مراحل اخلاق در قرآن: فصل هفتم.
[6] - سوره اسراء، آیه 79.
[7] - تفسیر المیزان: ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 13، ص 241.
[8] - همان.
[9] - میزان الحکمة: حدیث 14810
[10] -. همان: حدیث 14812.
[11] - همان: حدیث 14818.
[12] - مجمع البیان: پیشین، ج 8، ص 331.
[13] - سوره زمر، آیه 9.
[14] - وسائل الشیعه: ج 3، باب 17، از ابواب اعداد فرائض و نوافلها، حدیث 7.
[15] - صلاة اللیل: ص 29.
[16] - سوره هود، آیه 114.
[17] - میزان الحکمة: ج 5، باب 2314، ص 421، حدیث 10462.
[18] - سوره آل عمران، آیه 113.
فرآوری: محمدی
بخش قرآن تبیان
منبع:
پایگاه نور پورتال
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...
دانلود فایلهای بسته آمادهچاپ و نصب تابلو اعلانات مسجدنما همیشه دنبال این بودی یه جایی باشه تا راحت بتونی محتوای مطمئن با طراحی خوب را پیدا کنی؟ همیشه دنبال این بودی یکی کارهای محتوایی را ناظر به مسائل روز انجام بده و دغدغه تأمین محتوا را نداشته باشی؟ همیشه ... ...
تعداد صفحات: 11 نوع فایل: WORD + فایل هدیه: نمونه مصاحبه تشخیصی افسردگی و اعتیاد (8صفحه) فهرست مطالب: شرح حال (مشخصات، علت ارجاع، شکایت عمده، مشکلات موجود و ...) معاینه وضعیت روانی تشخیص مصاحبه بخشی از متن فایل: م: خوابت چطوره؟ ب: زیاد خوب نیست، اگار ... ...
عنوان پاورپوینت: دانلود پاورپوینت کیست هموراژیک تخمدان و درمان آن فرمت: پاورپوینت قابل ویرایشتعداد اسلاید: 27پاورپوینت آماده ارائهفهرست مطالب:مقدمهکیست تخمدان هموراژیک چیستانواع کیست هموراژیککیستهای فولیکولارکیستهای لوتئالعلائم کیست هموراژیک علت کیست هموراژیک عوارض کیست ... ...
نوع فایل: power point فرمت فایل: ppt and pptx قابل ویرایش 59 اسلاید قسمتی از متن پاورپوینت: بخش دوم پودمان بازی های رایانه ای برخی از شایستگی هایی که در این پودمان به دست می آورید: کار گروهی,مسئولیت پذیری مدیریت منابع,فناوری اطلاعات و ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز روماتیسم قدم بگذارید، انواع مختلف آن را بشناسید، با علل و علائم آن آشنا شوید و با روشهای مختلف تشخیص و درمان آن ها، به رهایی از درد و التهاب مفاصل و بهبود کیفیت زندگی خود بپردازید! روماتیسم، یک اصطلاح کلی برای گروهی از ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز ارتباطات قدم بگذارید، اصول و قواعد برقراری ارتباط موثر را بیاموزید و با ارتقای مهارتهای ارتباطی خود، روابطی گرمتر، صمیمیتر و پربارتر با دیگران برقرار کنید! ارتباطات، یکی از مهمترین مهارتهای زندگی است که به ما کمک میکند تا ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز تعمیر سمند قدم بگذارید، با اصول و مراحل عیبیابی و تعمیر بخشهای مختلف این خودرو آشنا شوید و با به کارگیری دانش و مهارتهای خود، در هزینههای تعمیر و نگهداری خودروتان صرفهجویی کنید! سمند، یکی از خودروهای محبوب ایرانی است که به ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز زایمان قدم بگذارید، مراحل مختلف آن را به طور کامل بشناسید و با آمادگی لازم، سفری آگاهانه، لذتبخش و ایمن را در این تجربه منحصر به فرد زنانه تجربه کنید! زایمان، فرآیندی طبیعی و شگفتانگیز است که در آن، مادر جنین خود را به دنیا ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز لیزر درمانی قدم بگذارید، با انواع مختلف آن، کاربردها و فواید آن آشنا شوید و با استفاده از این روش درمانی غیرتهاجمی، به بهبود سلامتی خود بپردازید! لیزر درمانی، نوعی روش درمانی غیرتهاجمی است که از نور لیزر برای تحریک سلولها، ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز هوش مصنوعی قدم بگذارید، با مفاهیم کلیدی این علم نوظهور آشنا شوید، کاربردهای آن در زمینههای مختلف را کشف کنید و با درک عمیق این فناوری، به پیشرفت علم و بشریت کمک کنید! هوش مصنوعی (AI) یکی از سریعترین روبهرشدترین حوزههای علمی ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز تجهیزات پزشکی در منزل قدم بگذارید، انواع مختلف این تجهیزات را بشناسید، با کاربرد و نحوه استفاده از آنها آشنا شوید و با آسودگی خاطر از سلامت خود و عزیزانتان در خانه مراقبت کنید! تجهیزات پزشکی در منزل، وسایلی هستند که برای کمک به ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز داروشناسی قدم بگذارید، با انواع مختلف داروها، نحوه عملکرد آنها، و عوارض جانبی آنها آشنا شوید و با مصرف هوشمندانه داروها، به سلامتی خود دست پیدا کنید! داروشناسی، علم مطالعه داروها، نحوه عملکرد آنها در بدن، و کاربرد آنها در درمان ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز تعمیر دوچرخه قدم بگذارید، با اصول و مراحل مختلف تعمیرات آشنا شوید و با به کارگیری دانش و مهارت خود، به تعمیر دوچرخهتان بپردازید و در هزینههای خود صرفهجویی کنید! دوچرخه، وسیلهای محبوب برای حمل و نقل و ورزش است که با کمی دانش ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز داروسازی قدم بگذارید، انواع مختلف داروها را بشناسید، با نحوه عملکرد و عوارض جانبی آنها آشنا شوید و با مصرف هوشمندانه داروها، به سلامتی خود و اطرافیانتان کمک کنید! داروسازی، علمی است که به مطالعه داروها، نحوه عملکرد آنها در بدن، ... ...
اگر به یک وب سایت یا فروشگاه رایگان با فضای نامحدود و امکانات فراوان نیاز دارید بی درنگ دکمه زیر را کلیک نمایید.
ایجاد وب سایت یا