چگونه ماندگار شویم؟

در راه رسیدن به خوشبختی عملکرد افراد تفاوت‌های فراوانی با یکدیگر دارد و هر کسی راهی را برای رسیدن به این گمشده طی می‌کند , اما بعضی به مقصود خود می‌رسند و بعضی نیز هر گز نمی‌توانند تا آخر راه دوام بیاورند و در نتیجه شکست می‌خورند .

عده ای برای موفق شدن به دنبال کسب ثروت می‌روند و عده ای به دنبال کسب مقام و عده ای دیگر نیز به دنبال کسب شهرت می‌روند و هر کدام به خیال خود بهترین راه را برای رسیدن به خوشبختی انتخاب می‌کنند و به سختی در راه رسیدن به هدفشان تلاش می‌کنند .

شهرت , امروزه یکی از وسایلی است که به نظر عده ای می‌تواند انسان را تا انتهای جاده خوشبختی برساند و برای بدست آوردن شهرت دست به هر کاری می‌زنند از لباس‌های متفاوت با رنگ‌های خیره کننده و ماشین‌های قرمز و زرد گرفته تا مسب مقام و منزلت اجتماعی و .... ,فقط با این قصد و نیت که توجه همه را به خود جلب کنند و مشهور شوند در حالی که در تعالیم ما این افراد نه تنها با این اعمال به خوشبختی نمی‌رسند بلکه طبق فرموده امام صادق علیه‌السلام باعث رسوایی خود در جامعه می‌شوند:

(امام صادق علیه‌السلام:(کفی بالمرء خزیا أن یلبس ثوباً یشهّره أو یرکب دابه تشهره؛ برای خواری شخص همین بس که جامه ای بپوشد یا بر مرکبی بنشیند که او را انگشت نما سازد .) (بحارالانوار، ج67، ص271)

شهرت‌های ماندگار

دیدگاه آیات الهی در مورد کسب شهرت این‌گونه است که آیات الهی هر شهرتی را مذموم نمی‌دانند بلکه در آیاتی متعدد انسان‌ها را دعوت کرده است که با کارهای نیک و همچنین اخلاص در کارها سعی کنید نام نیک از خود به یادگار بگذارید و در جامعه به نحوی زندگی کنید که خوبی‌های شما شهرت عام و خاص باشد.

همچنین این نکته را خاطر نشان می‌کند که شما به قضاوت‌های دیگران در مورد خودتان اهمیت بدهید و کاری کنید که مردم به نیکی از شما یاد کنند .

و این مسئله یکی از سنت‌های الهی است که نام و منزلت کسانی را که اعمالشان فقط رنگ و بوی خدایی دارد و اعمال را خالصانه و فقط به نیت تقرب به خداوند انجام می‌دهند را شهره عام و خاص کند و این شهرت نیز فقط با ایمان و تقوا و اخلاص در افعال و کارهای انسان به وجود می‌آید .

آیات الهی یکی از نمونه های بارز این نوع از شهرت را حضرت ابراهیم معرفی می‌کند که در موقع دعا از خداوند متعال داشتن نام نیک در بین مردم را در خواست می‌کند و می‌فرماید:

(وَاجْعَل لِّی لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ: و برای من نام و یاد نیک در میان آیندگان قرار ده)(الشعراء: 84)

که خداوند متعال نیز دعای حضرت ابراهیم را در سوره مریم به اجابت رسانید و فرمود:

(وَوَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا: و از رحمت خویش به ایشان بخشیدیم و برای آنان [در میان مردم] نام نیکو و آوازه بلند نهادیم.)(مریم: 50)

همچنین شهرت به سبب اعمال پسندیده را خداوند یکی از نعمت‌هایی می‌داند که به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله )عطا کرده است آنجا که در سوره انشراح می‌فرماید :

(وَرَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ: و نامت را برای تو بالا بردیم ) (انشراح: 4)

در قرآن، به درود و صلوات بر پیامبرش فرمان داده است:(إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً : خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند. ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و به فرمانش به خوبی گردن نهید.)(الأحزاب: 56)

نام او را در بسیاری از آیات در کنار نام خودش آورد است: (وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلی رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبینُ : و اطاعت خدا و اطاعت پیامبر کنید و [از گناهان] بر حذر باشید، پس اگر روی گرداندید، بدانید که بر عهده پیامبر ما، فقط رساندن [پیامِ] آشکار است.)(المائدة: 92)

در اذان، شهادت به رسالت او را در کنار شهادت به وحدانیّت خودش قرار داده است. «اشهد أن لا اله الاّ اللّه و اشهد انّ محمّداً رسول اللّه» و در تشهد هر نماز، نیز این شهادتین را تکرار کرده است.

شهرت‌های فانی

اما در مقابل شهرت‌های ماندگار اگر انسان خواهان شهرتی باشد که به سبب فساد و تباهی و ریا و دوری از خداوند متعال بدست می‌آید این شهرت تنها وسیله ای برای شکست او در زندگی و رسیدن به دره هلاکت و بد بختی است که در اینجا گوشه ای از سخنان گوهر بار استاد اخلاق و عرفان ملا احمد نراقی را در کتاب شریف معراج السعاده نقل می‌کنیم :

بدان که حبّ جاه و شهرت، از مهلکات عظیمه، و طالب آن، طالب آفات دنیویّه و اخرویّه است و کسی که اسم او مشهور و آوازه او بلند شد، کم می‌شود که دنیا و آخرت او سالم بماند، مگر کسی را که خداوند عالم به حکمت کامله خود به جهت نشر احکام دین برگزیده باشد. و از این جهت است که اخبار و آیات در مذمّت آن بی‌شمار وارد گردیده. خداوند عالم - جلّ شأنه - می‌فرماید:

ِ(تلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ: آن خانه برتر و والای آخرت را از آن کسانی قرار می‌دهیم که در روی زمین اراده برتری و تسلط (بر دیگران) و فساد و تباهی ندارند، و سرانجام ( نیک) از آن پرهیزگاران است .)( القصص آیه ( 83

و دیگر می‌فرماید: « مَنْ کانَ یُریدُ الْحَیوه الدَّنْیا وَ زینت‌ها نُوَفِّ الَیْهِمْ اعْمالَهُمْ فیها وَ هُمْ فیها لا یُبْخَسُونَ اوُلئِکَ الَّذینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الْأخِرَه الا النَّارُ.) (هود: 15) خلاصه معنی آنکه: «هر که بوده باشد که طالب باشد زندگانی دنیا را و آرایش و زینت آن را، که از آن جمله جاه و منصب است، به ایشان می‌رسانیم در دنیا پاداش سعیهای ایشان را و ایشان‌اند که نیست در آخرت از برای ایشان مگر آتش.( معراج السعاده - ملا احمد نراقی، ص 421)

وچه بسیارند کسانی که در تهیه مسکن، مرکب، لباس، کلام، ازدواج و نام گذاری فرزند، کاری می‌کنند که در جامعه نمودی داشته باشند و مردم متوجّه آنان شوند که به فرموده روایت این افراد اراده برتری در زمین دارند و از بهشت محرومند.(تفسیرنور)

به امید روزی که نام ما به وسیله اعمال نیک و فرزندان صالح و باقیات الصالحاتی که از خود به یادگار می‌گذاریم در تاریخ جاودانه بماند و همه مردم از ما به نیکی یاد کنند.