پاسخ هزاران پرسش مهمترین داده زندگی را کجا باید جستجو کرد؟

همین دیروز بود یکی از دانشجویان دوره کارشناسی ارشد تلفنی از من پرسید پاسخ سؤال من را چه کسی خواهد داد؟

و شاید بسیاری از علاقمندان تشنه این علم ارزشمند و حیاتی برای یافتن پاسخ های خود نمی دانند به کجا مراجعه کرده و چه کسی می تواند پرسش آنها را پاسخگو باشد.

در سال ۱۳۲۵ در قضیه عجیب شیر در آستان آذربایجان شرقی، استان مردان بزرگ، چشم به دنیا گشود. تحصیلات ابتدائی و سیکل خود را در همان محل تولد به پایان رسانید ولی از آنجا که در آن زمان در عجب شیر امکانات تحصیلی تا پایان سیکل (کلاس نهم) وجود نداشت برای ادامه تحصیل به شهر تبریز عزیمت کرد، در این شهر در دبیرستان فردوسی که در آن زمان تنها از دانش آموزان ممتاز ثبت نام می کردند و او در پایان تحصیلات سیکل خود حائز رتبه اول شده بود توانست در این دبیرستان پذرفته و در رشته ریاضی دیپلم خود را اخذ کند. در سال ۱۳۴۱ در کنکور سراسری آن زمان که دو مرحله ای بود شرکت و در رشته فیزیک دانشگاه تبریز پذیرفته شد.

عباسقلی جهانی جوانی با انگیزه موفقیت در راه علم و تخصص، امروز پس از سال ها تجربه در حالی که کوله باری از دانش و علم را بر دوش خود حمل می کند و کمتر کسی توان تحمل آن را دارد، با آن نگاه متبسم و آرام همیشگی با او سر صحبت را باز می کنم. لیسانس خود را از دانشگاه تبریز اخذ و دوره خدمت سربازی خود را در شهرهای شیراز و تبریز سپری نمود. از آنجائی که بسیار علاقه مند بود در یکی از رشته های مهندسی تحصیلات خود را ادامه دهد. در حین دوران سربازی متوجه گردید مؤسسه ای به نام آبشناسی ایران وابسته به دانشگاه تهران تأسیس گردیده است که دانشجو می پذیرد.

سپس این مؤسسه همزمان با استقرار دهه بین المللی هیدرولوژی در سازمان یونسکو بود و در آن زمان توصیه شه بود که برای ارتقاء دانش مهندسی آب و ظرفیت سازی نیروی انسانی در برخی از نقاط دنیا مؤسسات آموزشی ایجاد شود و مؤسسه فوق در تهران به دنبال این توصیه با همکاری یونسکو استقرار یافت (دهه بین المللی هیدرولوژی بعداً به برنامه بین المللی هیدرولوژی IHD تغییر نام داد و هم اکنون فاز ششم این برنامه در حال اجراء می باشد و فاز هفتم آن دوره ۲۰۱۳ ۲۰۰۷ را پوششش می دهد).

مهندس عباسقلی جهانی که تشنه علم و آگاهی بود در امتحان ورودی مؤسسه مذکور در سال ۱۳۴۷ پذیرفته شد و در رشته مهندسی آب های سطحی (هیدرولوژی) مشغول تحصیل گردید و در سال ۱۳۴۹ با رتبه اول فارغ التحصیل شد. پایان نامه او در رشته فوق لیسانس تحقیقات هیدرولوژیکی در حوضه آبریز رودخانه لتیان بود.

و اما این مهندس جوان و تشنه علم چگونه وارد بازار کار شد؟

در اردیبهشت سال ۱۳۴۹ با عنایت به رتبه تحصیلی که اخذ کرده بود بنا به دعوت مؤسسه آبشناسی ایران به استخدام این نهاد درآمد و از آنجا که در این مؤسسه علاوه بر دو رشته تحصیلی در سطح فوق لیسانس یک رشته تحصیلی نیز در مقطع تکنسینی دایر شده بود در این مقطع به عنوان مدارس مشغول به کار گردید. در کنار تدریس و برنامه های آموزشی در انجام مطالعات پژوهشی که یکی از وظایف مؤسسه مذکور بود به عنوان کارشناسی مشارکت داشت.

راهی است راه عشق که هیچش کناره نیست

آنجا جز آنکه جان بسپارند چاره نیست

فرصت شمر طریقه رند یکه این نشان

چون راه گنج بر همه کس آشکار نیست

آغاز به کار مهندس جهانی در مؤسسه آبشناسی با آغاز برنامه های جدید پنج ساله کشور و شروع پروژه های عمرانی افزایش یافت. از یک طرف مهندسین مشاور وقت به دنبال کارشناس و نیروی انسانی بودند و از طرف دیگر دستگاه های دولتی نیاز وافر به کارشناسان داشتند و افراد حقیقی به دنبال تشکیل شرکت های جدید بودند. در این ارتباط اوایل دهه ۱۳۵۰شرکت دولتی به نام شرکت مهندسی آب و برق برای مطالعه و طراحی پروژه هی آب و برق تأسیس شد و مهندسین جهانی همزمان با تدریس و تحقیق در مؤسسه آبشناسی ایران به صورت نیمه وقت در شرکت تأسیس شده مشغول به کار شد و علاوه بر آن به دلیل تخصص و مهارتی که در انجام مطالعات هیدرولوژی و منابع آب کسب کرده بود برای همکاری با شرکت های خصوصی مهندسی مشاور تشکیل شده از هر سو دعوت به کار می گردید. این دوران که بین سال های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۸ بود دوران مشغله، پرکاری، فعالیت های ختلف و هجوم پروژه ها بود که باید به همه آنها سر و سامان می داد و علاوه بر همه اینها این مهندس جوان توانسته بود علاوه بر تربیت ده ها دانشجو در رشته تکنسینی آب، نسبت به تحقیقات و مطالعه و تهیه گزارشات منابع آب در ده ها پروژه آبی که آغاز گردیده بود مشارکت کند و حضور فعال داشته باشد.

در سال ۱۳۵۸ مؤسسه آبشناسی ایران منحل و اموال و کادر آموزشی آن به داننشگاه خواجه نصیرالدین طوسی فعلی منتقل شد. مهندس جهانی نیز براساس دعوت شرکت مهندسی آب و برق (از طریق وزارت نیرو) راهی شرکت مذکور گردید و به این شرکت مأمور شد.

حدود سه سال به عنوان کارشناس و مدیر بخش منابع آب و معاونت مطالعات در شرت مهندسی آب و برق همکاری نمود. در سال ۱۳۶۱ این شرکت با شرکت مهندسی مشاور طالقانی (دفتر مهندسی مشاور خصوصی) ادغام و شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس متولد گردید. با تشکیل این شرکت مهندس جهانی نیز ابتدا به عنوان کارشناس، سپس مسئول بخش منابع آب و نهایتا ضبه عنوان مدیر امور سدسازی تا سال ۱۳۶۸ با شرکت مذکور همکاری کرد.

مهندس جهانی می گوید از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۸ بهترین دوره کاری او بوده است و این دوره را دوره ارتقاء و تمرکز تجربه در رشته تخصصی و جنبه های مدیریت نام گذاری یمی کند. در این ایام او با کار در شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس با انجام مطالعات گسترده، تهیه گزارشات متعدد از منابع آب و گزارشات قابل توجهی از پروژه های آب را در دستور کار خود داشت و با ظرفیت سازی در بخش نیروی انسانی و مدیریت پروژه ها حرکت بزرگی را در بخش آب پایه گذاری کرد.

در سال ۱۳۶۸ با توجه به تحولاتی که در وزارت نیرو و ساختا رآن به وجود امد. بنا به صلاحدید مسئولین وقت، به وزارت نیرو مأموریت یافت و مسئولیت دفتر کل بررسی های منابع آب را عهده دار شد و در این مقطع دوران مأموریت از دانشگاه خواجه نصیر به شرکت خدمات مهندسی آب و برق و سپس شرکت مهاب قدس با انتقال قطعی به وزارت نیرو پایان یافت.

او در سال ۱۳۷۱ پس از سه سال همکاری در پست مدیر کل دفتر بررسی های منابع آب مسئولیت دفتر کل برنامه ریزی را عهده دار شد که این مسئولیت تا پایان دوره خدمتش یعنی تابستان سال ۱۳۸۲ ادامه داشت و به این ترتیب با حدود ۳۳ سال سابقه در دستگاه های دولتی و ۱۲ سال کار در پست مدیر کل دفتر برنامه ریزی بازنشسته شد.

مهندس جهانی می گوید از سال ۱۳۶۸ تا زمان بازنشستگی دوره بهره گیری من از مجموعه تجربیات در زمینه های آموزشی، پژوهشی، کار در مهندسی مشاور و مدیریت در ستاد امور آب کشور و همچنین دوره تصمیم سازی و تصمیم گیری بود.

فرصتی است برای اینکه با این متخصصین منحصربه فرد در بخش آب آشنا شویم به برخی از فعالیت هایش در دوران کاری دولتی اشاره کنیم.

مشارکت در پایه گذاری و سازماندهی شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس

پایه گذاری تهیه بولتن ها و جزوات منابع آب کشور

مجری طرح های مطالعات پایه منابع آب کشور

تدریس در تعدادی از دانشگاه های کشور از سطح کاردانی تا کارشناسی ارشد (دانشگاه خواجه نصیر، علم و صنعت، امیرکبیر، دانشگاه صنعتی آب و برق و ...)

مدیریت طرح تهیه و تدوین استراتژی های بلندمدت آب کشور

مدیر طرح جامع آب کشور

عضو کمیته ملی هیدرولوژی ایران وابسته به یونسکو

عضو هیئت مدیره انجمن علوم و مهندسی آب

عضو شورای حکام شورای جهانی اب Vorldwater councile

عضو هیئت تحریریه مجله بین المللی توسعه

سردبیر مجله آب و توسعه

عضو شورای پژوهش های علمی کشور کمیسیون آب

عضو کمیته تخصصی ویژه بررسی و تصویب صلاحیت فنی طرح های توسعه منابع آب در وزارت نیرو

عضو هیئت تحریریه مجله تحقیقات منابع آب ایران، نشریه انجمن علوم مهندسی آب

مهندس جهانی در دوران پس از بازنشستگی رابطه خود را در زمینه های تخصصی و حرفه ای بخش آب قطع نکرده است و همچنان با همکاری با این بخش تجربیات گرانبهاء خود را در عرصه مدیریت منابع آب در اختیار کارشناسان و متخصصان قرار می دهد.

مهندس جهانی در طول دوره فعالیت کاری خود تاکنون چندین مقاله علمی و فنی در سمینارها و مجله های بین المللی ارائه و به چاپ رسانده و در عرصه داخلی نیز پیش از ده ها مقاله علمی و فنی را به رشته تحریری درآورده است و علاوه بر آن در حدود بیش از دویست گزارش کارشناسی در زمینه های مختلف دارد.

وقتی مهندس جهانی خاطرات خود را مرور می کند تصویب سیستم ها و استراتژی های مدیریت منابع آب در هیئت دولت را که بر مبنای یافته های طرح جامع آب کشور که مدیریت آن را به عهده داشت به عنوان بهترین خاطره خود یاد می کند.

ما هم بر این باوریم که خطاره ای از این شیرین تر و گواراتر نخواهد بود که متخصصی دستمزد سال ها تلاش خود را که وقت و زندگی خود را برای آن وقف کرده است مشاهده کند. آن هم حرکت ارزشمندی که پایه گذاری اصول و سیسات های مهترین ماده زندگی مردم است.

تلاشش را ارج می نهیم و سلامتی او را از خداوند متعال خواستاریم.